Pelin TOPUZ – İlkokul Sınıf Öğretmeni
Amerikan Sağlık Bakanlığı’nın tüm dünyayı kapsayan araştırmasında dünya genelinde 59 çocuktan biri Otizmli’dir. Erkek çocuklarında görülme olasılığı kız çocuklarına göre 3-4 kat daha fazladır. Sayıya vuracak olursak 54 erkek çocuktan biri otizm riski taşımaktadır. Ülkemizde otizm sayısı ile ilgili yapılan net bir araştırma yoktur. Önceki yıllarda yapılan araştırmalara göre 550 bin civarında tahmini otizmli birey Türkiye’de yaşamaktadır. 0-14 yaş grubu otizmli çocuk sayısı ise yaklaşık 140 bindir.
Ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığının 2017 yılında yayınladığı verilere göre örgün eğitim veren 1.279 resmi özel eğitim okulunda 7.647 sınıfta eğitim almaktadır. Zorunlu eğitim döneminde kaynaştırma eğitimi ile ilköğretim okulu bünyesinde eğitim verilmektedir. Çocukların ebeveynlerinden bağımsız yaşayabilmesi, davranış problemlerinin giderilmesi ve beceri kazanması için verilen tedavi edici bir eğitim dönemidir.
Çocuklara beceri kazandırmak her durumda ve koşulda oldukça önem taşımaktadır. Çocuk ancak ve ancak kazandığı beceriler ile daha güçlü olmaktadır. Bu sebeple çocuğun durumu ister otizm, epilepsi veya down sendromu olsun, önemli olan çocuğun edindiği yetilerle birlikte karşılaştığı durumlarla mücadele edebilmektir.
Bunu nasıl yapacağız? Otizmli bir çocukla uğraşıp, aynı zamanda eve bakıp geçinmeyi kolay mı sanıyorsunuz? Bizde en güzelini yapmak istiyoruz fakat söylemekle olmuyor.’’ dediğinizi duymaktayım. Lütfen sakin olun ve bir kenara oturup yazının en güzel ve umut verici kısmını keyifle okuyunuz. Öncelikle şunu belirtmek istiyorum ki bu becerileri, yetileri kazandırmak için para verip bir şeyler almaya ihtiyacınız yok, evinizde ne varsa onu değerlendirip oyuna çevireceğiz ve geriye kum saatini çevirip heyecanla süreci izlemek kalacak.
Oyun ile öğretim özel durumu olsun ya da olmasın çocuklar için oldukça etkili bir eğitim-öğretim modelidir. Sevgili okurlarım oyunla öğretim çocuğun anlamasını, anlamlandırmasını ve öğrenmesini kolaylaştırır. Örneğin düz anlatım yoluyla 5 kez anlatılınca anlıyorsa oyun ile öğretimle 2 kez anlatılması yetecektir.
Oyun hayatımızın her yerinde, bunu biliyoruz. İlla ki oturup ‘’Hadi geometrik şekilleri kutularına yerleştirelim.’’ şeklinde bir oyun oynamak zorunda değilsiniz. Zaten sürecin başlarında böyle bir oyun oynamamalısınız çünkü bizim çocuklarımız özel çocuklardır. Bizim önceliğimiz çocuklarımız ise bırakalım çocukluklarının tadını çıkarsınlar. Örneğin işe önce ‘’gıdıklama’’ oyunu ile başlayabilirsiniz. Çocuğunuzu, kardeşinizi, otizmli yakınınızı öpün ve başlayın gıdıklamaya… Bırakın çocuk tepki vermeyi öğrensin, kendini korumayı öğrensin… Bu çok daha önemlidir.
Özel Eğitim Merkezleri elbette bizim için çok kıymetli ve olmazsa olmaz ancak anne-baba sevgisi vazgeçilmezimizdir. Çocuk önce sevgiye doymalı ve aile bireyleri ile bağ kurmalıdır. O halde oyunla eğitim serüvenimize aile içinde oyunlarla başlayabiliriz. Oyun önerimi sizler için ekliyorum. Bu yolda beraber ve sağlam adımlarla yürüyeceğiz. Bir dahaki yazıya kadar bunları uygulamanız dileğiyle, yeni yazıda, yeni bir adım ve oyun önerileriyle görüşmek üzere. Sevgiyle kalın.
OYUN ÖNERİSİ:
1. Ailesiyle oyun oynamayı ve göz kontağıyla, seslerle, hareketlerle ve sözcüklerle iletişim kurmayı öğrenen çocuklar için birkaç oyun önerisi;
Yapboz Oyunu
Çocuğunuzun sevdiği karakterlerin resimlerini ikiye ayırınız. Ayrılan parçaları öncelikle yan yana dizin ve çocuğunuza işaret ederek parçaları karıştırınız. Çocuğunuza parçaları birleştirilen yardım edin ve yardım etmeden önce de ” Yaptım” demeyi unutmayınız. Çocuk oyunu öğrenince, başlamadan önce çocuğunuzla yüzyüze geliniz ve beklemeye başlayınız. Çocuğunuza size bakması, gülümsemesi, ses çıkarması veya yaptım demesi için fırsat veriniz.
2. Ailesiyle oyun oynayan, konuşurken sözcükleri ve cümleleri kullanan çocuklara yönelik oyun önerisi;
Yapboz Oyunu
Çocuğunuzun sevdiği karakterlerin resimlerini ikiye ayırınız. Ayrılan parçaları öncelikle yan yana dizin ve çocuğunuza işaret ederek parçaları karıştırınız. Çocuğunuza parçaları bir araya nasıl getireceğini işaret ederek gösterin ve bitirdiğinizde, ” Yaptım” deyiniz. Çocuğunuzun başlamadan önce sizinle göz kontağı kurmasını ve işaret etmesini bekleyin ve bitirdiğinde yaptım demesini isteyiniz. Karakterlerin farklı farklı olmasına dikkat ediniz. İlk oyuna 3-4 resimle başlayabilirsiniz. Çocuğunuz oyunu sevdikçe resim sayısını arttırabilirsiniz.