Taklit bir başkasının davranışını veya eylemini kopyalayıp sonrasında bu eylem ya da davranışı sergileme durumu olarak açıklanabilir. Taklit, doğumun hemen sonrasında başlayan ve bebeğin gelişiminde önemi büyük olan bir süreçtir. Çünkü çocuklar, kendileri için önemli olan becerilerin çoğunu diğer insanların davranışlarını gözlemleyerek öğrenirler. Aynı zamanda sembolik oyunun başlaması için de kritik bir beceri olan taklit, sosyal etkileşimleri sürdürmek için de gerekli bir beceridir.
Normal gelişim gösteren çocukların aksine, otizmli çocukların taklit becerilerinde önemli yetersizlikler olduğu görülmektedir. Otizmli çocuklar bu davranış kalıplarını kendi deneyimleriyle öğrenememektedirler. Durum böyle olunca eğitim sürecinin önemli bir parçası olan taklit becerisinin bu çocuklara rehabilitasyonla sağlanması gerekmektedir. Taklit becerisindeki yetersizlik iletişim, oyun ve ortak dikkat becerilerinde gözlenen yetersizliklerle ilişkidir. Özellikle konuşamayan çocuklar için konuşma becerisinin kazandırılmasında taklit becerisinin gelişmiş olması en önemli ön koşuldur. Eğitim sürecinde önemi büyük olan taklit becerisini kazandırmaktaki asıl amacımız çocuklarımızın pek çok beceriyi gözleyerek ve aynısını yaparak öğrenmeye çalışmasıdır.
Genellikle, öğretimde ilk ele alınan taklit becerileri “nesneli taklit” becerileridir. Yani çocuğun herhangi bir nesne ile yapılan beceriyi eş bir nesne ile taklit etmesi beklenir. Örneğin masanın üzerinde ki arabayı öne arkaya hareket ettirdiğimizde aynı davranışı çocuğunda önünde bulunan arabayla tekrarlamasını isteriz. Çocuk nesneli taklit becerisini gerçekleştirdikten sonra nesnesiz taklit becerilerini çalışmaya başlarız. Örneğin el salladığımızda çocuğunda aynı şekilde el sallamasını bekleriz. Bu becerileri gerçekleştiren çocuktan artık iki basamaklı taklit yapmasını isteriz. Örneğin arabayı sürüp el salladığımızda onunda aynı davranışı göstermesini bekleriz. Bunlarla birlikte çocuğun bazı jest ve mimikleri (ses çıkarabilen çocuklar için) sesleri taklit etmesini de isteriz. Örneğin üfleme, ağız açma ve dil çıkarmasını, Ba-Ba, De-De gibi basit sesleri taklit etmesini sağlayabiliriz.
Peki eğitim süreci devam ederken aileler evlerinde çocuklarının taklit becerilerini geliştirmek için neler yapabilirler?
- Çocuğunuzla karşılıklı olarak birbirinizin hareketlerini taklit etmeniz çok önemli. Çocuğunuzun bazı beden ve yüz hareketlerini taklit etmesi için onu teşvik edebilirsiniz.
- Sesleri taklit edebilen bir çocuğunuz varsa kısa sözcükleri sizin arkanızdan tekrarlamasını isteyebilirsiniz.
- Çocuğun şarkılı bir oyuna katılması ince ve kaba-motor hareketlerle birlikte taklit gelişimini de destekler. (Şarkının içinde el çırparak ve elleri havaya kaldırarak onun taklit etmesini istemek gibi.)
- Müzik dinlemekten hoşlanan bir çocuğunuz varsa şarkı söylemeye başlayıp, şarkının bazı yerlerinde durarak çocuğun şarkıyı tamamlamasını isteyerek onu teşvik edebilirsiniz.
Tuğba Şantürk
Okul Öncesi Öğretmeni
Instagram: @tugbasanturk