Uzm. Psk. Figen Yurdakul
Instagram: @uzm.psk.figenyurdakul
Bir çocuğun doğumu ailenin yaşamında bir dönüm noktası oluşturmaktadır. İlişkideki rollerimizin değiştiği ve aile üyelerine yeni roller yüklendiği bilinmektedir. Her aile için çocuğun doğumu bir sevinç kaynağı iken, çocuğunun engelli olduğunu fark eden anne baba için bu süreç böyle ilerlemez. Sevinç duygusu yerini yoğun bir kedere ve şok duygusuna bırakmaktadır.
Ailelerin, farklı özellikleri olan çocukları olduğunu ilk öğrendiklerinde yaşadıkları duygular ve verdikleri tepkiler çok karmaşık ve farklıdır.
Otizm tanısı ile ilk karşılaşan aileler için ilk etki çoğunlukla ‘ŞOK’ kelimesi ile tarif edilir. Aileler şoku atlattıktan sonra süreci ‘İNKÂR’ takip eder. İnkâr sürecinde tanıyı kabullenemediği, ebeveynlerin kendilerini birbirlerini suçladığı ya da annane ve babaannenin suçlamasına maruz kaldığı gözlemlenmektedir. Bazı ailelerde bu süreç çok hızlı atlatılabiliyor ve hemen ‘KABULLENME ve EYLEME GEÇME’ takip edebiliyor. Eğer ebeveynler bu süreçte eyleme geçme basamağına gelemediyse çocuğun eğitim süreci sekteye uğramakta ve geç kalınmaktadır.
Eğitim sürecinde anne-babanın rolü çok fazladır. Bazı ailelerde rol paylaşımı olurken, bazı ailelerde sorumluluk sadece anneye veya babaya kalmaktadır. Bunun nedeni ise çocuklarının durumunu inkâr etmesi ve kabullenememesidir. Henüz kabullenilmemiş süreç, aynı dili konuşamayan anne-baba çatışmalı bir ilişkiye sürüklenmektedir. Bu ilişkideki en büyük zararı çocuk görmektedir çünkü zaman kaybetmeden çocuğa ve ailenin şartlarına uygun eğitim programına başlamalıdırlar. Bu süreçte belirli strateji belirlemeleri gerekmektedir ve kaygılarını minimumda tutmalıdırlar. Bunu yaparken de uzman hekimlerin yoldaşlık yapabilmesi ve rehberlik-danışmanlık sunabilmesi esastır.
Çocukların tedavileri ile beraber yürüyen bir profesyonel destek, tanıyı kabul etmede, gerekli önlemleri almada, harekete geçmede ve çocukların gidebilecekleri en yüksek noktaya ulaşabilmekte gösterecekleri çabayı beslemek konusunda en büyük desteği sağlar. Bu süreçte otizmli çocukların yanı sıra ebeveynlerin de devamlı desteğe ihtiyaçları olduğunu unutmamalıyız. Lütfen yaşamın her döneminde yardım istemekten çekinmeyelim. Unutmayalım ki bu yol; bedeli biraz ağır olan bir deneyim ve kendini yetkinleştirme sürecidir.
Not: Bu yazımın devamı olacaktır. Bir sonraki yazımda ebevenylerin bu süreci daha kolay atlatabilmelerine yönelik önerilerde bulunacağım.