Gülsüm Kılıç
Özel Eğitim Öğretmenliği Öğrencisi
Instagram: @ozelegitimdenbilgi
Otizmli bireylerin cinsel gelişimleri normal gelişim gösteren ergenler ile aynıdır. Onlar da bu dönemin getirdikleri değişimleri yaşıtları gibi yaşarlar. Fakat bu dönemde muhakeme, algılama ve kavrama becerilerindeki yavaşlamalardan kaynaklı farklılıklar görülebilir. Normal çocuklar ergenlikteki bu farklılaşmaları televizyon izleyerek, ailesi ve arkadaşlarıyla konuşarak, cinsel deneyim ve problemler ile ilgili tartışarak, araştırarak öğrenebilirler. Otizmli çocuklar ise, bunlardan yoksun oldukları gibi, ailelerinin endişelerinden kaynaklanan baskı ve kontroller nedeniyle de, bir süre sonra kendi içlerine çekileceklerdir. Sorunun belli bir süre üstü kapatılacak, daha sonra ise daha şiddetli bir şekilde ortaya çıkacaktır.
İnsanın gelişim süreci bebeklikten çocukluğa, çocukluktan da yetişkinliğe kadar tehlikelerle ve problemlerle doludur. Bu da hem normal gelişim gösteren çocuklar için, hem de otizmli bireyler için cinsel eğitimi gerekli kılmaktadır. Bu dönemde otizmli bireylerin davranışlarında çeşitli problemler görülebilir. Küçük yaşlarda görülen aşırı hareketlilik, yerini daha az harekete bırakabilir. Bazı zamanlar da ise bu durumun tersi olabilir. Genel olarak otizmlilerde cinsel eğilim içeren davranışlar; mastürbasyon, cinsel organı gösterme, sarılma, öpme, koklama, okşama, soyunma ve başkalarının cinsel organına dokunma olarak belirtilebilir. Otizmli bireylerin cinsel deneyimleri sınırlıdır. Bu deneyimler mastürbasyon, öpme, kucaklaşma vb. gibidir. Otizmliler genel olarak cinsel organlarına dokunurlar. Bu çocukların bir kısmı herkesin önünde mastürbasyon yapar. Bir kısmı da karşı cinse uygunsuz bir şekilde dokunabilir. Bazıları da karşı cinsin cinsel organına dokunarak ilişki kurma eğilimindedirler. El tutma, kucaklama, öpme bunların içindedir. Konuşma yetisi gelişmiş otizmlilerde mastürbasyondan haz duyma daha belirgindir. Otizmli bireylerin cinsel uyarılma durumunda, bireyin bu uyarıcıya karşı nasıl davranacağını bilememesinden kaynaklanan öfke, saldırganlık, sıkıntı ve depresif davranışlar da görülür. Otizmli bireylere cinsel eğitim verilirken, çocuğun vücudunu cinsel ve genel olarak tanıyabilmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Biyolojik anlamda tanımadaki asıl amaç, çocuğun cinsel farklılıklar ve benzerlikleri öğrenmesidir. Bunlar otizmli bireylere model alınarak, ayna, yazılı ve görsel materyaller kullanılarak öğretilebilir. Buradaki amaç; bireyin kadın ve erkek arasındaki fiziksel farklılıkları tanıyabilmesidir. Kızların regl dönemini, erkeklerin gece boşalmalarını algılayabilmeleridir. Otizmli bireylerin cinsellikle ilgili olarak kendilerini ve başka bireyleri anlamalarında problemler vardır. Bu problemler de cinsel uyarılma durumunda ne yapılması gerektiğini bilememelerinden kaynaklanan öfke durumlarıdır. Otizmli bireylerin ergenlik dönemi başlangıcı ve anında yaşadıkları bu problemlere yönelik olarak; eğitimciler ve aileler tarafından duruma uygun çeşitli yöntemler uygulanabilir.
Bu yöntemlerden önce otizmli bireylerle çalışan, yaşayan insanların bu durumu normal fizyolojik bir olay olarak karşılayabilmesi gerekir. Ön ergenlik döneminde cinsel davranışlar için ana davranışlardan biri ereksiyon ve uyarılma halinin süreklilik göstermesi, boşalımın gerçekleşmesidir. Bu gibi durumlarda; bireyin bireysel özellikleri dikkate alınarak, davranışlardan aldığı haz engellenmemeli, sadece davranışı gerçekleştirdiği ortam kontrol altına alınmalıdır. Yine bireyin dikkatini farklı alanlara yöneltmek de gerekir. Yoğun mastürbasyon davranışlarında bulunan çocuklara müzikli bir etkinlik yaptırılabilir. Cinsel gereksinimin giderilmesine yönelik bir yöntem olan mastürbasyonu yapacakları mekan konusunda çocuklar eğitilmeli, cinsel doyumları sağlanmalıdır. Bunun için kız ve erkeklere yönelik bireysel odaların düzenlenmesi de gerekir. Diğer yandan bu çocukların ergenlik döneminde karşı cinse olan isteklerinden, kendilerini ve durumu ifade edememelerinden kaynaklanan cinsel istismar da önemli bir toplumsal problemdir. Bu çocukların özellikleri ve cinsel rahatlamaları gözlem altında tutulmalıdır. Mevsimlere uygun giyinme, hijyenik ve kişisel bakımları konusunda da sürekli eğitilmelidirler. Kız çocuklarının giydikleri kıyafetlere dikkat edilmelidir. Otizmlilerin cinsel istismarlarına neden olabilecek cinsel içerikli figürler, oyun ve davranışlardan da kaçınılmalıdır. Cinsel istismara maruz kalmaması için çocukların iletişimde bulundukları ortam ve kişiler kontrol altına alınmalıdır.
Kaynakça
Demirezen, E., Erdoğan, S., Önem, K. (2006). Birinci basamak sağlık merkezine başvuran kırk yaşın altındaki kadınlarda cinsel fonksiyonun değerlendirilmesi. Androloji Dergisi, 8(25), 93-94.