Pelin Topuz
Sınıf Öğretmeni – Karakter ve Değer Eğitimi Uzmanı
Instagram: @cocuk.oyundili
Asperger Sendromu Nedir?
Asperger sendromu kişinin iletişim kurmasını güç hale getiren bir durumdur. En önemli belirtileri aşırı derecede içine kapanıklık, iletişim kuramama ve beceri zayıflığıdır. Otizm ve asperger sendromu temel özellikleri ile birbirine çok benzer. Tıpkı otizm gibi asperger sendromunun da sebebi tam olarak bilinmemektedir ve ömür boyu devam etmektedir.
Asperger sendromu, Doktor Hans Asperger tarafından tanımlanmış ve otizmin dışında tutulmuştur. Otizmden farklı olarak dil ve konuşma becerisinde gelişim geriliği yoktur. Asperger sendromunun belirtileri, diğer otizm spektrum bozukluklarından farklı olarak genellikle kendini daha büyük çocuklarda göstermektedir.
Çocuklukta Belirtiler
Ebeveynler çocuklarında Asperger sendromu belirtilerini ilk olarak diğer çocuklarla etkileşime girdiği okul öncesi çağda fark ederler. Belirtiler:
- Sosyal ipuçlarını seçememe ve diğerlerinin beden dilini anlama, sohbete başlama veya sohbeti sürdürme ve sırayla konuşma gibi doğuştan gelen sosyal becerilerin eksikliği
- Rutinlerdeki herhangi bir değişiklikten hoşlanmama
- Empati eksikliği
- Diğerlerinin konuşmalarının anlamını değiştiren konuşma tonundaki değişiklikleri, vurguları fark edememe. Yani çocuğunuz bir şakayı anlamayabilir veya alaycı bir yorumu kelime anlamıyla algılayabilir. Ve konuşması tek düze olabilir ve vurgu veya tonlamadan yoksun olduğu için anlaşılmayabilir.
- Kendi yaşına göre fazla resmi bir konuşma stili vardır. Örneğin, “geri geldi” yerine “iade edildi”.
- Göz kontağından kaçınmak veya başkalarına bakmak
- Alışılmışın dışında yüz ifadeleri veya vücut dili
- Çok iyi hakim olduğu bir veya iki ilgi alanı olması. Asperger sendromlu çocukların çoğu bir bütünün sadece parçalarıyla veya alışılmışın dışında aktivitelerle aşırı ilgilenir. Örneğin; evler dizayn etmek, aşırı detayları olan resimler çizmek veya astronomi öğrenmek gibi. Yılanlar, yıldızların adları, dinozorlar gibi belirli konulara aşırı ilgi gösterirler.
- Genellikle sevdikleri konular hakkında aşırı konuşurlar. Tek taraflı sohbetler yaygındır. İçsel düşünceler çoğunlukla sözlü ifade edilir.
- Motor gelişimleri gecikmiştir. Çocuğunuz çatal bıçak kullanmayı, bisiklete binmeyi veya top yakalamayı öğrenmede gecikmiş olabilir. Yürüyüşü garip olabilir. El yazısı çoğunlukla kötüdür.
- Yüksek duyarlılığa sahiptir ve yüksek ses ve ışık, yoğun tat veya dokulara karşı hassastır.
Gençlikte Belirtiler
- Çocukluktaki belirtilerin çoğu gençlik boyunca kalır.
- Asperger sendromu olan gençler kendilerinde eksik olan sosyal becerileri öğrenmeye başlayabilse de, iletişimde zorlanmaya devam ederler.
- Diğerlerinin davranışlarını anlamada zorlanmaya devam ederler.
- Asperger sendromlu genç (tıpkı diğer gençler gibi) arkadaşları olsun ister, fakat diğer gençlere yaklaşırken ürker veya korkar.
- Kendini diğerlerinden farklı hissederler.
Yetişkinlikte Belirtiler
- Asperger sendromu hayat boyu sürer, yine de zamanla dengelenir ve gelişim görülür.
- Yetişkinler çoğunlukla güçlü ve zayıf yönlerinin farkındadır.
- Diğerlerinin sosyal işaretlerini anlamak dahil sosyal vasıfları öğrenebilirler.
- Asperger sendromlu çoğu kişi evlenir ve çocuk sahibi olur.
NOT: Asperger sendromluların en yaygın kariyer seçimleri mühendisliktir. Tabii ki Asperger sendromlu kişilerin tek iyi olduğu alan bilim değildir. Wolfgang Amadeus Mozart, Albert Einstein, Marie Curie ve Thomas Jefferson gibi tarihte saygı duyulan bazı kişilerde de Asperger sendromu vardı.
Asperger Sendromu ve Otizmin Tanısal Ayrımı (Yorbık, Erman, Söhmen, 2000)
KAYNAKÇA
- YORBIK, Ö., Erman, H., & Söhmen, T. (2000). Asperger Sendromu ve Yüksek Fonksiyonlu Otizmin Tanısal Ayırımı. Klinik Psikiyatri Dergisi, 3(2), 102-110.
- e-psikiyatri.com: http://www.e-psikiyatri.com/asperger-sendromu-ve-otizm-27121
- psikolojik.gen.tr http://www.psikolojik.gen.tr/asperger-sendromu.html
- Güler, A. S., Fis, N. P., Yazgan, Y., & Berkem, M. (2010). Ergende Bipolar Bozukluk ve Asperger Sendromu Tani Süreci: Bir Olgu Sunumu/Bipolar Disorder and Diagnostic Course of Asperger Syndrome in an Adolescent: A Case Report. Noro-Psikyatri Arsivi, 47(4), 360.